عوامل اصلی تلفات در کوهستان
کوهنوردی ورزش خطرناکی است و بروز حوادث در محیط خشن کوهستان، گاهی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. به دلیل اینکه ورزشکار هنگام کوهنوردی از تجهیزات پزشکی و امکانات درمانی فاصله دارد، گاهی کوچکترین حادثه می‌تواند آسیب‌های بزرگی به همراه داشته باشد و حتی به مرگ منجر شود. ما می‌توانیم با افزایش آگاهی خودمان، تلاش کنیم که حوادث را به حداقل برسانیم تا شاید دیگر شاهد مرگ یک کوهنورد در کوهستان نباشیم. برای این کار، ابتدا باید عوامل تأثیرگذار و دلایل اصلی تلفات در کوهستان را بشناسیم.
عوامل اصلی تلفات در کوهستان
حوادث کوهنوردی دلایل گوناگونی دارند اما با توجه به آماری که از حوادث مختلف کوهستان منتشر شده، چهار عامل وجود دارد که در حوادث منجر به فوت نقش پررنگ‌تری دارند.
1- کوهنوردی انفرادی
کوهنوردی به صورت انفرادی، مهم‌ترین دلیل مرگ کوهنوردان در کوهستان است؛ مبتدی و حرفه‌ای هم نمی‌شناسد! اگر در کوهستان تنها باشیم و به هر دلیل مشکلی برایمان پیش بیاید، احتمال امدادرسانی به ما خیلی کم می‌شود. درست است که کوهنوردان حرفه‌ای گاهی مجبور می‌شوند به صورت انفرادی کوهنوردی کنند اما در حالت کلی کوهنوردی یک ورزش گروهی است. چه کوهنوردان خبره و باتجربه‌ای که در همین دماوند خودمان جانشان را از دست دادند؛ آن هم زمانی که تنها بودند! چه‌بسا اگر کوهنورد دیگری همراه آن‌ها بود، هنوز زنده بودند و کوهنوردی می‌کردند. پس تنهایی کوهنوردی نکنیم.
2- کمبود تجهیزات و لوازم کوهنوردی
کوهنوردی بدون وسایل و تجهیزات مخصوص و استاندارد، خیلی خطرناک است. از کفش و پوشاک مخصوص گرفته تا تجهیزات فنی، ابزار مسیریابی، خوراک مناسب و…
درست است که تهیۀ لوازم کوهنوردی هزینه‌بر است اما قطعاً گران‌تر از جان ما نیست. پس لوازم مناسب تهیه کنیم و هیچ وسیلۀ مهمی را در خانه جا نگذاریم.
3- فعالیت فراتر از توان
هرکدام از ما توانی داریم و باید با توجه به توان بدنی خودمان فعالیت کنیم. فعالیتی را انتخاب کنیم که برای انجام دادن آن نیاز نباشد از تمام توان خودمان مایه بگذاریم. با این روش، چالش‌های ناخواسته و احتمالی را هم در نظر گرفته‌ایم تا اگر مشکلی پیش آمد، کم نیاوریم.
4- برنامه‌ریزی اشتباه
زمان‌بندی نامناسب، بی‌توجهی به شرایط محیطی، یکدست نبودن نفرات تیم، ناآگاهی همنوردان نسبت به اصول و تکنیک‌های کوهنوردی، عدم ارتباط مناسب با همنوردان و…
برای برنامه‌ریزی یک فعالیت کوهنوردی، به فاکتورهایی نیاز داریم که کمبود هرکدامشان برنامه را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند. پس نیاز است که در زمینه‌های مختلف آموزش ببینیم.
نکته‌های مهم و جمع‌بندی
کفش، پوشاک و لوازمی که در شهر استفاده می‌کنیم، برای فعالیت در کوهستان مناسب نیستند. هر ورزشی به تجهیزات مخصوص همان رشته، مربی حرفه‌ای و آموزش نیاز دارد. ما با توپ والیبال، فوتبال بازی نمی‌کنیم. با راکت بدمینتون هم نمی‌شود پینگ‌پنگ بازی کرد. برای کوهنوردی هم باید تجهیزات مخصوص تهیه کنیم. علی‌الخصوص که کوهنوردی ورزش خطرناکی هم هست و برای فعالیت در کوهستان باید حساسیت بیشتری هم داشته باشیم. علاوه بر تجهیزات مناسب، به آموزش‌های صحیح و مداوم هم نیاز داریم.
یادمان باشد که قبل از صعود، اطلاعات مسیر کوهنوردی‌مان را در اختیار دوستان و افراد دیگری قرار بدهیم تا اگر اتفاقی افتاد، امدادرسانی راحت‌تر شود؛ و اگر کوهنورد حرفه‌ای هستیم و می‌خواهیم به‌تنهایی کوهنوردی کنیم، مشخصات مسیر صعودمان را به اطلاع نیروهای امدادی برسانیم و با هماهنگی آن‌ها برای صعود اقدام کنیم.
درست است که دوستان امدادگر تمام تلاششان را می‌کنند تا کوهنوردان حادثه‌دیده را نجات دهند اما ما نباید به امید امدادگران عزیز باشیم و سهل‌انگاری کنیم. امداد در کوهستان اصلاً کار آسانی نیست! وظیفۀ ما این است که دلایل حوادث را برطرف کنیم تا دچار حادثه نشویم. اولین و مهم‌ترین عامل حوادث را هم که گفتیم! پس به‌تنهایی کوهنوردی نکنیم. در انتخاب همنورد و هم‌کوله هم دقت کنیم و با کسانی همراه شویم که دانش کوهنوردی بیشتری دارند. عضویت در باشگاه‌ها یا حضور در گروه‌های کوهنوردی هم گزینه‌های خوبی هستند.
در محیط خشن کوهستان، اولین اشتباه ما می‌تواند آخرین اشتباه‌مان باشد! امیدواریم با رعایت تمام اصول و قواعد، ایمن‌تر کوهنوردی کنیم و شاهد حوادث کمتری باشیم.
تهیه و تدوین: وبگاه ایران‌بک‌پکینگ؛ صفحۀ هم‌کوله